ชุมชนคุณธรรมวัดพระธาตุขิงแกง เป็นชุมชนที่มีวัฒนธรรม ประเพณีที่โดดเด่น คือ ประเพณีสรงน้ำพระธาตุขิงแกง ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 5 (เดือน 7 เป็ง) ของทุกปี โดยมีขบวนแห่ผ้าห่มพระธาตุที่ยาวที่สุดในจังหวัดพะเยา และขบวนอัญเชิญเครื่องสักการะที่ยิ่งใหญ่ มีวัฒนธรรมการฟ้อนที่เป็นเอกลักษณ์ คือ การฟ้อนเล็บ มีผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรมมากมาย เช่น ตะกร้าสานลายดาวที่มีอายุความเป็นมามากกว่า ๑๐๐ ปี มีลายสานที่เป็นเอกลักษณ์สวยงาม, ผ้าทอพระธาตุขิงแกง, งานสล่าริบบิ้น และผลิตภัณฑ์ขิงแกงดองนอกจากนี้ยังมีภูมิปัญญาพื้นบ้าน การนวดแผนไทย (ยาหมอเมือง) มีศูนย์การเรียนรู้ทางวัฒนธรรมเป็นของชุมชน
ชุมชนคุณธรรมวัดพระธาตุขิงแกง มีคณะทำงานชุมชนคุณธรรมที่เข้มแข็ง บุคลากรมีคุณภาพ และมีความสามารถในการทำงาน มีมัคคุเทศก์น้อย และพระธรรมวิทยากร นักเล่าเรื่องชุมชน มีการให้บริการที่พักโฮมสเตย์ของชุมชน ณ ศูนย์เรียนรู้เกษตรทฤษฎีใหม่/เศรษฐกิจพอเพียง “แอนนา ชุง ฟาร์ม สเตย์” รวมถึงสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ ให้แก่นักท่องเที่ยว มีศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่โดดเด่น ได้แก่ การแสดงตีกลองสะบัดชัย และการฟ้อนเล็บ มีการให้บริการนวดแผนไทยโดยปราชญ์ชาวบ้านของชุมชน นอกจากนั้นยังมีผลิตภัณฑ์ชุมชนอาทิ กล้วยฉาบพระธาตุ ผ้าทอมือพระธาตุขิงแกง และตะกร้าลายดาวผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม (CPOT) ที่มีความสวยงามโดดเด่น บ่งบอกถึงความเป็นเอกลักษณ์ของชุมชนคุณธรรมวัดพระธาตุขิงแกง
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
วัดพระธาตุขิงแกง
เป็นวัดเก่าแก่ที่สำคัญของอำเภอจุน ดินแดนที่ครั้งหนึ่งเป็นเมืองโบราณสมัยเดียวกับเมืองพะเยา พระธาตุขิงแกงแห่งนี้เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของอำเภอจุน องค์พระธาตุได้บรรจุพระเกศาธาตุและพระธาตุกระดูกเท้าข้างขวาของพระพุทธเจ้าไว้
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
ผาสะโตก
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สามารถชมความงามทะเลหมอก 360 องศา ดุจแดนสวรรค์ ยอดเขาในพื้นที่เขตติดต่อหมู่ที่ 1 และ 2 ต.พระธาตุขิงแกง อ.จุน จ.พะเยา
อ่างเก็บน้ำห้วยแม่ทะลาย
เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก อยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ป่า เขา อยู่ก่อนถึงทางที่จะเข้าไปใน ป่าใหญ่ตะเคียนงาม เหมาะสำหรับเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจ และตกปลา
ป่าตะเคียนงาม
เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษุ์ธรรมชาติ อยู่ติดกับบริเวณอ่างแม่ทะลาย (วังมัจฉา) เหมาะสำหรับเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจและสำรวจระบบนิเวศ
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
วิถีเกษตรพุทธ “บ้านสวน ชวนฝัน”
ตั้งอยู่ที่ 2/2 หมู่ 2 ต.พระธาตุขิงแกง อ.จุน จ.พะเยา เป็นศูนย์การเรียนรู้ด้านการเกษตรผสมผสาน มีทั้งองุ่น พืชสวนนาข้าวสาธิต
บ้านสวนพ่อกำนันทวี
มีการบริหารจัดการพื้นที่เป็น 4 ส่วน ส่วนที่ 1 แปลงนาปลูกข้าวพันธุ์พื้นบ้านส่วนที่ 2 สวนผัก ส่วนที่ 3 ทำไร่ และส่วนที่ 4 สวนผลไม้ และมีการเลี้ยงปลา กบ กุ้งก้ามแดง (กุ้งล็อบสเตอร์) มีสถานที่จัดอบรมด้านการเกษตร
แอนนา ชุง ฟาร์มสเตย์
“แอนนา ชุง ฟาร์มสเตย์”Anna Chung Farm Stay เป็นสถานที่ทำเกษตรแนวผสมผสานบนพื้นที่กว่า 30
ไร่เลขที่ 123/2 หมู่ที่5 ตำบลพระธาตุขิงแกง อำเภอจุน จังหวัดพะเยา ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง ปลูกข้าวหอมมะลิข้าวก่ำล้านนา ทำสวนผักเกษตรอินทรีย์ เปิดเป็นศูนย์เรียนรู้ทางการเกษตรให้กับชุมชนในพื้นที่นอกจากนั้นยังเปิดเป็นร้านอาหาร นำเมนูอาหารที่เป็นพื้นบ้านของชุมชนมาให้บริการแก่นักท่องเที่ยว
กิจกรรมการท่องเที่ยว
สานตะกร้าลายดาว
วัดพระธาตุขิงแกง สาธิตและทดลองสานตะกร้าลายดาวซึ่งเป็นสินค้าทางวัฒนธรรมของชุมชนวัดพระธาตุขิงแกง ได้รับการรับรองเป็นสินค้า CPOT ของกระทรวงวัฒนธรรม
เรียนรู้การทำนา ศูนย์การเรียนรู้การเกษตร Anna Chung Farm Stay
แอนนา ชุง ฟาร์มสเตย์ เรียนรู้การทำนา ณ ศูนย์การเรียนรู้การเกษตร Anna Chung Farm Stay
ทำกรวยดอกไม้ ไหว้พระธาตุขิงแกง
วัดพระธาตุขิงแกง สาธิตและทดลองทำกรวยดอกไม้เพื่อนำไปไหว้พระธาตุขิงแกง
เก็บพืชผักสวนครัว ตกกุ้ง ณ สวนพ่อกำนันทวี
บ้านพ่อกำนันทวี เก็บพืชผักสวนครัว สวนพ่อกำนันทวี บ่อตกกุ้ง
ให้อาหารปลาวังมัจฉา
อ่างเก็บน้ำห้วยแม่ทะลาย ให้อาหารปลา ณ อ่างเก็บน้ำห้วยแม่ทะลาย
เก็บองุ่น บ้านสวน ชวนฝัน
วิถีเกษตรพุทธ “บ้านสวน ชวนฝัน” เก็บองุ่นและศึกษาการเรียนรู้ด้านการเกษตรผสมผสาน มีทั้งพืชสวนนาข้าวสาธิต
เดินสำรวจเส้นทางท่องเที่ยวธรรมชาติ ป่าตะเคียนงาม
ป่าตะเคียนงาม เดินสำรวจเส้นทางท่องเที่ยวธรรมชาติ ป่าตะเคียนงาม
ชมวิว 360 องศา ผาสะโตก
ผาสะโตก ชมความงามทะเลหมอก 360 องศา ดุจแดนสวรรค์ ยอดเขาในพื้นที่เขตติดต่อหมู่ที่ 1 และ 2 ต.พระธาตุขิงแกง อ.จุน จ.พะเยา
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม