หมู่บ้านวังส้มซ่า เป็นหมู่บ้านที่เก่าแก่อีกหมู่บ้านหนึ่งของตำบลท่าโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก เป็นที่เล่าสืบต่อกันมาว่า บริเวณที่ตั้งของหมู่บ้านมีแม่น้ำน่านไหลผ่านทางริมฝั่งทางทิศตะวันตกของหมู่บ้านมีบริเวณวังน้ำ และมีต้นส้มซ่าผลไม้ประจำถิ่นขนาดใหญ่ และบริเวณใกล้เคียงก็มีต้นส้มซ่าจำนวนมาก
หมู่บ้านวังส้มซ่า ตั้งแต่ในอดีตจนมาถึงปัจจุบัน ที่มาของคำว่า “วังส้มซ่า” ว่าเกิดจากการนำคำสองคำมาเชื่อมติดกันคือคำว่า “วัง” และคำว่า “ส้มซ่า” โดยคำว่า วัง หมายถึง สถานที่หรือบริเวณที่มีห้วงน้ำลึก ส่วนคำว่า ส้มซ่า หมายถึง พืชไม้ผลตระกูลส้มชนิดหนึ่งที่พบได้มากในบริเวณนี้ ดังนั้น แสดงว่าในอดีตส้มซ่า เป็นพื้นไม้ผลที่พบได้มาก และเป็นพืชประจำท้องถิ่นของหมู่บ้านวังส้มซ่า
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
วัดสะกัดน้ำมัน
เมื่อพระมหาจักรพรรดิ และสมเด็จพระมหินทราธิราช เดินทางมาจากอยุธยาด้วยทางเรือ ก็มีพระประสงค์ที่จะมารับสมเด็จพระนเรศวร และพระเอกาทศรถ ซึ่งยังทรงพระเยาว์ พระมหาธรรมราชา ซึ่งครองเมืองพิษณุโลกก็ไม่ประสงค์ให้สองพระองค์มารับหลาน ๆ ไป จึงได้เทน้ำมันลงในน้ำ และจุดไฟเพื่อสกัดเรือไว้พระมหาจักรพรรดิ จึงโปรดให้สกัดน้ำมันไว้ไม่ให้ไหลมาถูกเรือ จึงเรียกบริเวณนี้ว่า ‘สะกัดน้ำมัน’ วัดนี้จึงมีชื่อว่า วัดสะกัดน้ำมัน
ศาลเจ้าแม่ทับทิม
ศาลเจ้าแม่ทับทิม ศูนย์รวมจิตใจของชาวไทยเชื้อสายจีน บ้านวังส้มซ่า เรียนรู้ประวัติและประเพณีลอยเรือสำเภากราบไหว้ขอพรเจ้าแม่ทับทิม
ตามความเชื่อของคนไทย เชื้อสายจีน ในเรื่องของความรู้ สติ ปัญญา ความเจริญรุ่งเรือง นำไปสู่การดำเนินชีวิตอันประสบความสำเร็จในทุกด้านประกอบกิจการค้าก็จะเจริญรุ่งเรือง พบแต่ความสุข และเป็นสิริมงคล
ศูนย์เรียนรู้ชาวจีน
แหล่งรวบรวมของโบราณวัตถุที่ทรงคุณค่าอายุเก่าแก่ที่สุด 100 ปี
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
จุดชมวิว
ชมวิวริมฝั่งแม่น้ำน่านพร้อมสักการะหลวงพระปฐมทันใจองค์ใหญ่
ถนนสายธรรมชาติ
จุดแวะถ่ายรูปข้างทางเห็นวิวทิวทัศน์ของท้องทุ่งนาในยามเย็น พระอาทิตย์กำลังตกดิน สร้างความประทับใจให้กับนักท่องเที่ยว
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
ถนนสายกะหล่ำปลี
ชุมชนบ้านวังส้มซ่านี้นอกจากจะมี ‘ส้มซ่า’ เป็นผลผลิตหลัก และยังสามารถนำมาแปรรูป สร้างสรรค์เป็นสินค้าสร้างรายได้หลากหลายแล้ว ชาวบ้านที่นี่ก็ยังมีบางส่วนที่นิยมปลูกกะหล่ำปลี กันยาวตลอดเส้นถนน จนเกิดเป็น “ถนนสายกะหล่ำ” เป็นอีกหนึ่งอาชีพ และสร้างรายได้ให้ชุมชน ซึ่งเป็นกะหล่ำปลีปลอดสารพิษทานอร่อย แล้วยังดีต่อสุขภาพ
ป่าครอบครัว
พื้นที่ป่าครอบครัวชื่นชมความสวยงาม ความสำเร็จ และเพลิดเพลินในป่าครอบครัวได้ความรู้มีประสบการณ์ใหม่บนพื้นฐานความรับผิดชอบ มีจิตสำนึกต่อการรักษาสภาพแวดล้อมของสถานที่แห่งนั้น
กิจกรรมการท่องเที่ยว
ใส่บาตรพระตอนเช้า
บ้านวังส้มซ่านักท่องเที่ยวสามารถใส่บาตรพระสงฆ์ได้บริเวณหน้าที่พัก
ล่องเรือ
แม่น้ำน่าน จุดให้บริการล่องเรือแม่น้ำน่าน ชมวิวทิวทัศน์ สะพานแขวนแม่น้ำน่านและยังสามารถพายเรือข้ามฝั่งไปนมัสการหลวงพ่อทันใจ
กิจกรรมทำส้มฉุนชาววัง
ศูนย์เรียนรู้บ้านวังส้มซ่า ส้มฉุนเครื่องหวานโบราณสมัย ร.2 ปรากฏอยู่ในกาพย์เห่เรือ ส้มฉุนต้องมีส้มซ่า เป็นส่วนผสมในน้ำเชื่อม และผิวส้มซ่าหั่นฝอยโรยหน้าเมนูส้มซ่า
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม