บ้านภู ตั้งอยู่ทามกลางภูเขาและทิวทัศน์ที่สวยงาม (ซึ่งคล้ายกับฟูเขาไฟฟูจิ ในประเทศญี่ปุ่น) อากาศสดชื่นบริสุทธิ์ มีผืนป่าอุดมสมบูรณ์ไปด้วยพืชพรรณธรรมชาติอันเป็นแหล่งอาหารของชุมชน และแหล่งต้นน้ำลำธารเพื่อหล่อเลี้ยงชีวิต โดยเพาะปลูกข้าวและพืชพันธุ์ต่าง ๆ ในพื้นที่ราบโดยไม่ใช้สารเคมี คนในชุมชนจะนิยมปลูกพืชผักสวนครัวไว้บริโภคในครัวเรือน
“ชาวบ้านภูสามัคคี สืบวิถีแบบพอเพียง เด่นชื่อเสียงศูนย์เรียนรู้ ฟื้นฟูวัฒนธรรมผู้ไทย รักษ์ใส่ใจในพิพิธภัณฑ์ ภูสวรรค์ถิ่นรื่นรมย์ เที่ยวเพลินชมหมู่บ้านโฮมสเตย์” บ้านภู เป็นชุมชนชาติพันธุ์ผู้ไทย ที่มีอัตลักษณ์โดดเด่นทางวัฒนธรรม ตั้งอยู่ทามกลางทิวทัศน์ภูเขาล้อมรอบ สิ่งแวดล้อมที่สวยงาม ผืนป่าอุดมสมบูรณ์ ใช้ชีวิตบนวิถีความพอเพียง
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
วัดศรีนันทาราม
เป็นวัดเก่าแก่ที่ตั้งอยู่ในหมู่บ้าน โดยมีสิมเก่า หรือ โบสถ์เก่า ตั้งอยู่ในบริเวณวัด เกิดขึ้นจากการร่วมแรงร่วมใจและร่วมมือกันก่อสร้างคนชนในบ้านภู เมื่อปี พ.ศ. 2449 ซึ่งด้านในได้ประดิษฐานพระพุทธรูปเก่าแก่ที่เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของคนบ้านภู
ศูนย์การเรียนรู้บ้านภู
ศูนย์เรียนรู้บ้านภู เป็นศูนย์กลางรวบรวมข้อมูลข่าวสาร องค์ความรู้ของชุมชนเป็นสถานที่ประชุม เสวนา แลกเปลี่ยนประสบการณ์ เป็นที่หลอมรวมภูมิรู้ของปราชญ์ชาวบ้าน และใช้เป็นแหล่งบริการชุมชนด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะให้บริการด้านการท่องเที่ยวของชุมชน และเป็นศูนย์ประสานงานและบูรณาการทำงานของหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน ตลอดจนผู้นำกลุ่มองค์กร เครือข่ายที่ร่วมกันส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรมการพัฒนาหมู่บ้านชุมชนบ้านภูให้มีความเข้มแข็ง จนเป็นแหล่งศึกษาดูงานที่ได้รับความนิยมจากทั่วประเทศ
วัดภูผาขาว (ถ้ำโส้ม)
วัดถ้ำภูผาขาวหรือวัดถ้ำโส้ม ชื่อเรียกที่เป็นภาษาภูไท เป็นวัดที่สร้างอยู่บนหน้าผาอันสูงชันของภูเขาอยู่ทางทิศตะวันตกของชุมชน เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรม มีพระพุทธรูปแกะสลักจากหน้าผาเป็นพระประธานของวัดแห่งนี้ ซึ่งเจ้าอาวาสวัดและชาวบ้านภูบ้านเป้าร่วมกันสร้างพระพุทธรูปนี้ขึ้นมา เพื่อเป็นการระลึกถึงองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ร่วมกันก่อสร้างถนนคอนกรีตขึ้นวัดปลูกสร้างอาคารที่ใช้เป็นกุฏิสงฆ์ และห้องพักสำหรับผู้ปฏิบัติธรรมอีกด้วย ถือได้ว่าวัดแห่งนี้เป็นศูนย์รวมจิตใจของผู้คนชาวบ้านภู และละแวกใกล้เคียง
วัดพุทธคีรี
เป็นวัดที่ตั้งอยู่ก่อนทางเข้าหมู่บ้านตั้งอยู่บนเนินเขาบริเวณวัด มีสถานที่พักกางเต็นท์และมีจุดชมทัศนียภาพที่สวยงาม
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
จุดชมวิวบ้านภู
จุดชมวิวบ้านภู ตั้งอยู่บริเวณท้ายหมู่บ้าน เป็นที่ราบเชิงเขาเป็นแหล่งปลูกข้าวอินทรีย์ของชาวบ้าน เป็นสถานที่ชมทัศนียภาพของท้องทุ่งนาและสามารถมองเห็นวิวทิวทัศน์ของภูจ้อก้อ (ซึ่งจะคล้ายกับวิวของภูเขาไฟฟูจิประเทศญี่ปุ่น)ซึ่งมีความอุดมสมบุณ์เขียวขจีสลับกับสีฟ้าของท้องฟ้าอย่างสวยงาม
ฝ่ายมีชีวิต
ตั้งอยู่บริเวณลำห้วยกระเบียน เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรและระบบนิเวศห้วยกระเบียน ซึ่งชุมชน เพื่อจะได้ชะลอน้ำเอาไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้งที่จะใช้ประโยชน์จากฝ่ายเหล่านี้เป็นที่กักเก็บน้ำไว้ใช้ประโยชน์ ยังทำให้เกิดความชุ่มชื้นในต้นน้ำของชุมชน และสร้างระบบนิเวศที่ดีต่อป่าชุมชน
แหล่งศึกษาธรรมชาติวัดถ้ำกระพุง
ตั้งอยู่บนภูเขาท้ายหมู่บ้านประมาณ ๒ กิโลเมตร เป็นแหล่งต้นน้ำของชุมชนและมีสมุนไพรต่าง ๆ มากมาย จึงเป็นแหล่งศึกษาธรรมชาติและสมุนไพรของชุมชน
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงอาจารย์ถวัลย์ ผิวขำ
ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงอาจารย์ถวัลย์ ผิวขำ ตั้งอยู่บริเวณของบ้านอาจารย์ถวัลย์ ซึ่งได้ทำเป็นศูนย์การเรียนรู้เกษตรแบบพอเพียง การปลูกพืชผักสวนครัวและอนุรักษ์พันธุ์พืชท้องถิ่น
กิจกรรมการท่องเที่ยว
กิจกรรมต้อนรับนักท่องเที่ยวเมื่อนักท่องเที่ยวเข้า สู่ชุมชน (กรณีเป็นหมู่คณะ)
บริเวณหน้าวัดศรีนันทาราม สื่อบุคคลและมักคุเทศก์น้อยจะกล่าวต้อนรับนักท่องเที่ยวด้วยภาษาผู้ไทย และร่วมกันคล้องพวงมาลัยให้กับนักท่องเที่ยว ตั้งขบวนและแห่กลองตุ้ม ฟ้อนรำและการแสดงวิถีชีวิตชาวบ้านภูให้กับนักท่องเที่ยวได้ชม พร้อมนำนักท่องเที่ยวเข้าสู่บริเวณ วัดเพื่อเข้าไปนมัสการขอพรพระใหญ่ในสิมเก่าวันศรีนันทาราม
กิจกรรมพาแลง
ศูนย์เรียนรู้บ้านภู เป็นกิจกรรมไฮไลท์ของชุมชนบ้านภู ซึ่งจะประกอบไปด้วย
- กิจกรรมบายศรีสู่ขวัญ นักท่องเที่ยวร่วมพิธีบายศรีสู่ขวัญตามรูปแบบของชาวภูไทยบ้านภู โดยได้นำใบตองมาเย็บเป็นบายศรีอย่างสวยงาม ที่ประดับด้วยดอกไม้ธูปเทียน ข้าวเหนียวนึ่ง สุรากลั่น ไข่ไก่ต้ม ไก่ต้มทั้งตัว ด้ายผูกข้อมือมีด้ายสายสิญจน์ ประกอบเป็น “พาขวัญ” โดยจะมีพราหมณ์เป็นผู้ ทำพิธีเรียกขวัญสร้างขวัญกำลังใจ และมีผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน ทำการผูกข้อมือพร้อมอวยพรให้กับนักท่องเที่ยว เพื่อความเป็นสิริมงคล และเป็นบรรยากาศที่อบอวลไปด้วยความอบอุ่น
- กิจกรรมการแสดงศิลปะและวัฒนธรรมนักท่องเที่ยวร่วมชมการแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน จากกลุ่ม ๓ วัยซึ่งนักท่องเที่ยวสามารถมีส่วนร่วมในการแสดงดังกล่าว อาทิ การเต้นบาสโลป การแสดงวงโปงลาง การแสดงลงข่วงเข็นฝ้าย เป็นต้น
- การรับประทานอาหาร ในรูปพาแลง คือ เป็นขันโตกอาหารพื้นบ้านของบ้านภู พร้อมกับรับชมการแสดงของชุมชนไปพร้อม
กิจกรรมนุ่งซิ่น ปูสาดใส่บาตรตอนเช้า
หน้าวัดศรีนันทาราม เป็นกิจกรรมในตอนเช้ารุ่งอรุณ ซึ่งนักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสเสน่ห์ของชุมชน โดยการตักบาตรข้าวเหนียวบริเวณหน้าบ้านพักโฮมสเตย์หรือบริเวณหน้าวัดศรีนันทารามซึ่งจะได้รับบุญพร้อมสัมผัสอันบริสุทธิ์ของชุมชน
กิจกรรมประกอบอาหารพื้นบ้าน
บ้านพักโฮมสเตย์ นักท่องเที่ยวสามารถร่วมกับเก็บผักพื้นบ้านในชุมชน อาทิ ผักหวาน กะหล่ำปลี พริก ข่า ตะไคร้ ชะอม เป็นต้น มาประกอบอาหาร อาทิ แกงผักหวาน อ่อมไก่ ตำแจ่ว (น้ำพริก) โดยจะมีคนชุมชนตามบ้านพักโฮมสเตย์เป็นผู้พาดำเนินการ ซึ่งในชุมชนบ้านภูทุกครัวเรือนจะนิยมปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้ และนำผักเหล่านั้นมาประกอบอาหารให้กับนักท่องเที่ยวได้ชิมและลิ้มรสชาติเมนูอาหารพื้นบ้านตามฤดูกาลให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัส
ปั่นจักรยานตามเส้นทางชมบรรยากาศรอบ ๆ หมู่บ้าน
รอบบ้านภู นักท่องเที่ยวปั่นจักรยานตามเส้นทางชมบรรยากาศ ภูเขา ทุ่งนาบริเวณรอบชุมชนบ้านภู พร้อมเรียนรู้ตามฐานการเรียนรู้ชุมชน โดยมีกลุ่มมัคคุเทศก์น้อยเป็นผู้ปั่นนำทางและเล่าประวัติสถานที่ต่าง ๆ ในชุมชนให้นักท่องเที่ยวได้ชมและสัมผัส โดยเดินทางไปตามเส้นทางไปยังกลุ่มต่าง ๆ ประกอบด้วย
– ฐานเพิ่มรายได้ กลุ่มทอผ้าไหม
-ฐานประหยัด กลุ่มออมทรัพย์เศรษฐกิจพอเพียง
– ฐานเพิ่มรายได้ กลุ่มแกะสลักไม้
– ฐานเอื้ออารี กลุ่มทอผ้าลายขิด
กิจกรรมทอผ้าและย้อมสีผ้าจากธรรมชาติ
ศูนย์เรียนรู้การทอผ้า นักท่องเที่ยวสามารถเรียนรู้ภูมิปัญญาการทอผ้าและการย้อมผ้าจากธรรมชาติจากครูภูมิปัญญาของชุมชน
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม