บ้านเสมา เดิมชื่อเมืองฟ้าแดดสงยาง เป็นเมืองโบราณ ตามประวัติศาสตร์สมัยพระเจ้าฟ้างุ้มแห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต อาศัยภายในเมืองมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์แล้ว เมืองมีความเจริญรุ่งเรืองมากขึ้นในสมัยทวาราวดี หรือราวพุทธศตวรรษที่ 12 – 16 โดยมีซากศาสนสถานกระจัดกระจายอยู่ทั่วไป
เป็นชุมชนที่ได้ดำเนินการขับเคลื่อนการดำเนินงานชุมชนคุณธรรมน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตั้งแต่เริ่มต้น โดยชุมชนร่วมกันสนับสนุนและส่งเสริมการจัดกิจกรรมด้านศิลปวัฒนธรรมต่าง ๆ อาทิ งานทะเลธุงที่มีแห่งเดียวในโลก งานมาฆปูรมี ทวารวดีมิ่งหล้าฟ้าแดดสงยาง งานวิสาขปุณณมี ประเพณีสรงน้ำพระธาตุ
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
อุทยานประวัติศาสตร์พระธาตุยาคู
เมืองฟ้าแดดสงยางแห่งนี้เป็นเมืองโบราณมีการค้นพบใบเสมาจำนวนมาก เป็นรูปแบบใบเสมาหินทรายสีแดงทั้งลักษณะแท่ง หินกลม เหลี่ยม แผ่นศิลา แผ่นหินทรายเกลี้ยง แผ่นหินทรายสลักลวดลายจารึกตัวอักษร และเป็นที่ตั้งของพระธาตุยาคูจนถือได้ว่าเป็นอัตลักษณ์และเป็นที่มาของชื่อบ้านเสมาในปัจจุบัน
ศูนย์เรียนรู้พระธาตุยาคู และพิพิธภัณฑ์เมืองฟ้าแดด
วัดโพธิ์ชัยเสมารามหรือวัดบ้านก้อม ตั้งอยู่ที่บ้านเสมา ตำบลหนองแปน อำเภอกมลาไสยจังหวัดกาฬสินธุ์ สร้างในปี พ.ศ. 2330 อยู่เยื้องกับเส้นทางไปพระธาตุยาคู และห่างจากอำเภอกมลาไสยไปทางตะวันตกประมาณ 7 กิโลเมตร วัดโพธิ์ชัยเสมารามเป็นวัดสำคัญในเมืองฟ้าแดดสงยาง ปัจจุบันเป็นสถานที่เก็บรักษาโบราณวัตถุที่พบในเมืองฟ้าแดดสงยาง โบราณวัตถุที่สำคัญ คือ กลุ่มใบเสมาบ้านมะก้อม บ้านเสมา และบ้านหนองแปน สร้างขึ้นในสมัยทวารวดีและมีภาพจำหลักเรื่องราวพุทธประวัติและมหานิบาตชาดกที่งดงามมากทำให้ทราบถึงความเชื่อความนิยมรวมถึงการแต่งกายและสถาปัตยกรรมเครื่องไม้ในสมัยนั้น
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
คูเมืองฟ้าแดดสงยาง
แผนผังของเมืองมีรูปร่างคล้ายใบเสมา ล้อมรอบด้วยธรรมชาติ มีคันดินล้อมรอบ 2 ชั้น ความยาวของคันดินยาวโดยรอบประมาณ 5 กิโลเมตร คูน้ำจะอยู่ตรงกลางระหว่างคันดินทั้งสอง เป็นเมืองโบราณที่มีการขุดพบใบเสมาโบราณจำนวนมากทั้งภายในและภายนอกเมือง บางส่วนเก็บไว้ที่วัดโพธิ์ชัยเสมารามซึ่งอยู่ภายในเมือง และบางส่วนยังคงอยู่ในตำแหน่งที่ตั้งเดิมซึ่งพบกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปทั้งภายในและภายนอกเมือง
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
สวนคำพันธ์ คำม่วงไทย
สวนเศรษฐกิจพอเพียง
กิจกรรมการท่องเที่ยว
การทำธุงใย
บ้านเสมา ตั้งอยู่ที่ ตำบลหนองแปน อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม