ภูมิทัศน์ของชุมชนฯ เป็นพื้นราบบริเวณกว้างอยู่ทางทิศใต้ติดเขตเทศบาลนครราชสีมา มีถนนคอนกรีตเสริมเหล็กตัดผ่านเข้าตำบล พื้นที่ส่วนใหญ่ของตำบลเป็นที่ราบลุ่มเหมาะสำหรับการทำนาและปลูกพืชผักสวนครัว เนื่องจากมีคลองบริบูรณ์และคลองชลประทานผ่านหลายสาย
คำขวัญของชุมชนประจำชุมชนบ้านโพนสูง “โพนสูงล้ำค่า ศาลตาปู่ช้าง ลำน้ำบริบูรณ์ ดินมูลตะกอนสองจุดห้าล้านปี วิถีเกษตรขอบเมือง” จุดเด่นที่สำคัญของชุมชน คือ การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและวิถีเกษตรขอบเมือง เป็นศูนย์เรียนรู้โครงการอันเนื่องมากจากพระราชดำริ
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
วัดโคกประดู่
ตั้งเมื่อ พ.ศ. 2522 สังกัดมหานิกาย ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. 2526 ที่มาของชื่อ สันนิษฐานว่าในอดีตบริเวณนี้ต้นประดู่ขึ้นเป็นจำนวนมาก ชาวบ้านจึงเรียกว่า โคกประดู่ แต่ปัจจุบันไม่มีแล้ว เนื่องจากชาวบ้านได้ตัดต้นไม้ไปสร้างบ้านเรือน ที่อยู่อาศัย วัดโคกประดู่ เป็นศูนย์รวมจิตใจ และการทำกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชนบ้านโพนสูง
โบสถ์กลางน้ำ ๓๐๐ ปี หมื่นไวย
อุโบสถกลางน้ำ อายุ 300 ปี สร้างตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ยุคกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ตั้งอยู่บนบริเวณที่เป็นที่ลุ่ม มีคูน้ำล้อมรอบ ก่อด้วยอิฐถือปูนรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ปักใบเสมาหิน (อุโบสถน้ำไม่จำเป็นต้องปักเสมา) ภายในอุโบสถเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางปาลิเยก์ (ปางเลไลยก์) ตั้งหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ขนาด 3 ห้อง เจาะช่องหน้าต่างขนาดใหญ่ข้างละ 2 ช่อง ด้านหน้าและหลังก่อเป็นมุขลดชั้นยื่นออกมาทั้ง 2 ด้าน มุขด้านหน้า ด้านทิศตะวันออกก่อผนังทึบเจาะช่องประตูทางเข้า 2 ช่อง และช่องหน้าต่างที่ผนังด้านข้างละ 1 ช่อง ผนังกั้นระหว่างมุขหน้ากับห้องโถงกลางเจาะช่องประตูทางเข้า 2 ช่อง และช่องหน้าต่างขนาดใหญ่ที่ผนังด้านข้างอีกข้างละ 1 ช่อง ที่ผนังกั้นโถงกลางเจาะเป็นช่องประตูเข้าสู่ห้องโถงกลาง 2 ช่องตรงกลางทำซุ้มปราสาทประดิษฐานเจดีย์ขนาดเล็ก (พระธาตุจุฬามณี) ไว้ภายใน หน้าบันมุขทั้ง 2 ด้าน สลักเป็นลายเครือเถาประดับกระจก ตอนล่างสุดเป็นแนวลายกระจังคั้นระหว่างหน้าบันและขอบผนัง ภายในห้องโถงกลางที่ผนังกั้นมุขตะวันตก ก่อเป็นแท่นชุกชีประดิษฐานพระพุทธรูปปางปาลิเลยก์ (ปางเลไลย์) ปูนปั้นลงรักปิดทอง ฐานอุโบสถ ก่อเป็นแนวโค้ง หย่อนท้องช้าง หรือ หย่อนท้องสำเภา ซุ้มหน้าต่างและซุ้มประตูเป็นซุ้มรูปสามเหลี่ยม ลักษณะคล้ายคลึงกับสถาปัตยกรรมสมัยอยุธยาตอนปลาย และได้รับการบูรณะสืบเนื่องมาในชั้นหลัง บางส่วนผุพังไปตามกาลเวลา ส่วนอิฐที่ใช้ก่อสร้างฐานที่เป็นฐานโค้งสำเภาเรือ และผนังโบสถ์ เป็นอิฐก้อนใหญ่ แบบเดียวกับอิฐที่ใช้ก่อสร้างกำแพงเมืองเก่าโคราช
ศูนย์เรียนรู้โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอเมืองนครราชสีมา
บ้านโพนสูง ตั้งอยู่หมู่ที่ ๔ ตำบลหมื่นไวย อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา เดิมเป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงในชุมชน ในโครงการสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งศึกษาเรียนรู้วิถีชีวิตเศรษฐกิจแบบพอเพียง โดยเรียนรู้ผ่านสื่อวีดิทัศน์ และได้รับคำปรึกษาจากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิ ราช ในการบริหารจัดการความเป็นอยู่ การอยู่ร่วมกัน วิถีชีวิต การอยู่โดยปราศจากโรค การหารายได้ ทำเอง กินเอง ใช้เอง เหลือก็นำไปจำหน่าย จึงเกิดความคิดในการ รวมกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ร่วมกันพิจารณาปัญหาที่เกิดขึ้น และหาวิธีแก้ไข เช่น หากพบว่าราคาผลผลิตตกต่ำ ก็ มาค้นหาสาเหตุ เมื่อทราบสาเหตุว่าราคาตกต่ำเพราะผลผลิตล้นตลาด จึงหาวิธีแก้ไขโดยการแปรรูปผลผลิต เพื่อให้สามารถเก็บได้นานขึ้น มีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย และก่อให้เกิดมูลค่าที่สูงขึ้น ต่อมาในปี ๒๕๕๘ บ้านโพนสูงได้รับการคัดเลือกจากอำเภอเมืองนครราชสีมา ให้เป็นศูนย์ เรียนรู้โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริระดับอำเภอ และได้รับการสนับสนุนงบประมาณเพื่อปรับปรุง สถานที่ให้เป็นศูนย์เรียนรู้เพื่อให้ประชาชนมาศึกษาดูงานได้จากนั้นได้ดำเนินกิจกรรมตามหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงมาโดยตลอด และในปี ๒๕๖๓ มีการรวมกลุ่มเพื่อประกอบอาชีพเพาะเห็ดนางฟ้าภูฐาน ซึ่งสมาชิกในกลุ่มได้ดำเนินการอยู่แล้ว แต่ต้องการขยายการผลิตให้เพิ่มมากขึ้นและมีความต่อเนื่องเพียงพอต่อ ความต้องการของตลาด และต้องการให้สมาชิกกลุ่มมีรายได้จากการจ้างแรงงานเพิ่มขึ้น อีกทั้งยังสามารถต่อยอดอาชีพให้แก่คนในชุมชนเพื่อที่จะช่วยส่งเสริมศักยภาพในการประกอบอาชีพให้เกิดผลสำเร็จและมีความ มั่นคง อันจะนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนต่อไป
พิพิธภัณฑ์ของเก่าเล่าอดีต
ร่วมรื้อฟื้นความทรงจำ ย้อนอดีตวันวานและประวัติศาสตร์ที่น่าศึกษาของบ้านโพนสูง เป็นที่ศึกษาประวัติศาสตร์ความเป็นมาของหมู่บ้าน โดยชุมชนร่วมเก็บรวบรวมสะสมของเก่าโบราณเพื่อศึกษาและย้อนความทรงจำในอดีตที่อาจไม่มีโอกาสได้เห็นแล้วในปัจจุบัน มีของเก่าของโบราณหลากหลาย วัตถุและความรู้สึกอาจประเมินค่าไม่ได้
ศูนย์เรียนรู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ขนมจีนบ้านประโดก
เรียนรู้การทำเส้นขนมจีนประโดก ซึ่งเกิดจากภูมิปัญญาของคนชุมชนประโดกตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน โดยชาวบ้านเลือกนำข้าวเจ้าซึ่งเป็นข้าวที่ปลูกในพื้นที่มาทำขนมจีน ปราชญ์ชาวบ้านเรียนรู้การทำเส้นขนมจีนมาจากบรรพบุรุษเดิมชุมชนประโดกทำขนมจีนกันทั้งหมู่บ้าน นิยมหาบขนมจีนไปขายในตัวเมือง และมีน้ำยาขนมจีนที่เป็นเอกลักษณ์ของชุมชน
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
บ้านต้นไม้
เรียนรู้การใช้ชีวิตแบบเรียบง่ายแต่มีความสุข ลองมาเรียนรู้การใช้ชีวิตโดยการพึ่งพาตนเองให้มากที่สุด ใช้เงินให้น้อยที่สุด เน้นการผลิตเพื่อบริโภคเองและแจกจ่ายเพื่อนบ้าน อยู่อย่างเรียบง่ายแต่มีคุณค่าเข้าถึงวิถีชีวิตธรรมชาติ ชมการใช้ชีวิตที่บ้านต้นไม้ โดยเป็นต้นแบบการดำเนินชีวิตจริง พร้อมให้นักท่องเที่ยวได้เรียนรู้การปลูกพืชสวนครัว การหาปลา การทำกระถางต้นไม้เพื่อเป็นงานศิลปะจากกะลามะพร้าว
สะพานนาบัว
บรรยากาศนาบัวละลานตา มีจุดเช็คอิน จุดถ่ายรูปหลากหลาย อากาศเย็นสบาย นั่งพักดื่มชาเย็นๆ จากเกสรบัวหลวงชั้นเลิศ หรืออร่อยฟินที่ไม่เหมือนใครกับชุดขันโตกเมี่ยงคำ ให้คุณนั่งแคร่ผ่อนคลายชมสะพานนาบัวได้อย่างเพลิดเพลินใจ หรือจะนึกสนุกไปเก็บดอกบัวด้วยตนเอง มีบริการสอนนักท่องเที่ยวพันบัวเป็นดอกกุหลาบที่ง่ายและสวยงาม เพื่อนำไปไหว้พระ หรือ ศาลตายาย สิ่งเคารพประจำหมู่บ้าน
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
สวนมะพร้าว เจ้ามุ้ย
สวนมะพร้าว เจ้ามุ้ย กับบรรยากาศที่แสนสบาย ร่มรื่นร่มเย็น เหมาะกับการพักผ่อน ให้นักท่องเที่ยวได้เลือกลูกมะพร้าวจากต้น พร้อมปอกผ่าให้ดื่มน้ำมะพร้าวกันแบบสดถึงใจ นั่งพักให้หายเหนื่อย เพลิดเพลินกับการเรียนพับปลาตะเพียนจากทางมะพร้าว สำหรับให้เป็นของที่ระลึกแบบคลาสสิคด้วยตัวคุณเอง
สวนฝรั่ง
เป็นสวนฝรั่งที่เกิดจากความร่วมมือของคนในชุมชน ตั้งเป็นกลุ่มขึ้นมาแล้วเช่าพื้นที่เพาะปลูก โดยดินที่แห่งนี้เป็นดินตะกอนน้ำ ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ทำให้ฝรั่งกิมจูแบบยกร่อง รสชาติดี หวานกรอบไม่แพ้ใคร นักท่องเที่ยวสามารถเรียนการตอนกิ่ง หรือซื้อกิ่งพันธุ์กลับบ้านได้หรือลองทานฝรั่งแบบบุฟเฟ่ต์ ๑ อิ่มแบบไม่อั้น หรือซื้อเป็นของฝากกลับบ้าน มีศูนย์เรียนรู้ตามหลักกสิกรรมธรรมชาติ ให้นักท่องเที่ยวได้ศึกษารูปแบบโคก หนอง นา โมเดล
อุโมงค์หม่อน (มัลเบอร์รี่)
เป็นอโมงค์หม่อนมัลเบอร์รี่ที่มีการดัดต้นหม่อนมัลเบอร์รี่ ให้เป็นรูปโค้งรับเข้าหากัน เป็นอุโมงค์ที่มีความสูงพอดีสวยงามเป็นร่มเงาที่แปลกตา เพื่อให้นักท่องเที่ยวเดินเข้าไปเก็บลูกหม่อนมัลเบอร์รี่ได้สะดวก สามารถเก็บลูกหม่อนและซื้อกลับบ้านได้ ถ่ายภาพกดชัตเตอร์กันได้สนุกมือ พร้อมได้เรียนรู้ขั้นตอนการแปรรูปน้ำหม่อนมัลเบอร์รี่ และชิมน้ำหม่อนมัลเบอร์รี่รสชาติเปรี้ยวหวานที่มีคุณค่าทางอาหาร
ฟาร์มจิ้งหรีด
เป็นแหล่งเรียนรู้การเลี้ยงจิ้งหรีดแบบครบวงจร ศึกษาได้ตั้งแต่การขยายพันธุ์จนถึงการแปรรูปพร้อมศึกษาธุรกิจการเลี้ยงจิ้งหรีดที่แสนน่าทึ่ง นักท่องเที่ยวจะได้ประสบการณ์ใหม่ ที่ได้เห็นตั้งแต่การฟักไข่ การเจริญเติบโตจากตัวอ่อนถึงตัวเต็มวัย ในบรรยากาศเสียงร้องของจิ้งหรีดที่เกิดจากตัวผู้ถูปีกจนทำให้เกิดเสียงดัง เพื่อเรียกร้องความสนใจจากจิ้งหรีดตัวเมีย หรือลองชิมเมนูใหม่ “จิ้งหรีดทอดโรยเกลือ” อร่อยง่าย ๆ กับข้าวสวยร้อ ๆ ที่คุณจะติดใจอย่างแน่นอน
โรงเพาะเห็ดปลอดสาร
ชมโรงเรือนเพาะเห็ดปลอดสารพิษ อาหารเกษตรเมนูยอดฮิตสำหรับผู้รักสุขภาพ ที่ให้นักท่องเที่ยวได้เที่ยวแบบเชิงเกษตรเก็บเด็ดเห็ดที่บานขาวสะพรั่งละลานตา เลือกซื้อนำกลับบ้านได้ด้วยตนเอง พร้อมเรียนรู้การเพาะเห็ด การทำโรงเรือนเห็ดแบบง่าย ๆ ไปถึงการนำไปแปรรูปสินค้า ที่อาจต่อยอดไปสู่การเพาะเห็ดแบบมืออาชีพ
กิจกรรมการท่องเที่ยว
พิธีบายศรีสู่ขวัญ
ศูนย์เรียนรู้ฯ บ้านโพนสูง บายศรีสู่ขวัญนักท่องเที่ยว เพื่อเป็นสิริมงคลแก่นักท่องเที่ยว
การแสดงต้อนรับ
ศูนย์เรียนรู้ฯ บ้านโพนสูง การแสดงของบ้านโพนสูงเพื่อต้อนรับนักท่องเที่ยว
ปั่นจักรยาน
รอบ ๆ บ้านโพนสูง ปั่นจักรยานชมสถานที่ต่างๆ จุดเรียนรู้ จุดชมวิว ต่าง ๆ ของบ้านโพนสูง
ชมวิวสะพาน นาบัว
สะพานนาบัว บ้านโพนสูง ชมความงามของธรรมชาติ ณ สะพานนาบัว ถ่ายรูป ชมธรรมชาติ
กิจกรรมเก็บ ลูกหม่อน
สวนหม่อน บ้านโพนสูง ชมสวนหม่อนและเก็บลูกหม่อน
กิจกรรมการดำนา
นาแปลงรวม บ้านโพนสูง นักท่องเที่ยวร่วมเรียนรู้การดำนา ฝึกดำนา นาแปลงรวมของชุมชน
ชมศูนย์เรียนรู้ฯ สวนเศรษฐกิจพอเพียง และพิพิธภัณฑ์ บ้านโพนสูง
บ้านโพนสูง นักท่องเที่ยวชมศูนย์เรียนรู้ฯต่าง ๆ ของชุมชนบ้านโพนสูง
ชมการสาธิตและทดลองทำเส้นขนมจีนประโดก
ศูนย์เรียนรู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่นขนมจีนบ้านประโดก เรียนรู้การทำเส้นขนมจีนประโดก ซึ่งเกิดจากภูมิปัญญาของคนในชุมชนประโดกตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม