ชุมชนคุณธรรมวัดป่าบุก จังหวัดลำพูน

ชุมชนคุณธรรมวัดป่าบุก บรรพบุรุษดั้งเดิมเป็นไท-ยองที่อพยพมาจากรัฐฉาน (ประเทศพม่า) เมื่อก่อนบริเวณที่ตั้งหมู่บ้านนี้เป็นป่าที่มีต้นบุกขึ้นหนาแน่น จึงตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านป่าบุก” เป็นชุมชนขนาดเล็ก เป็นชุมชนที่มีการน้อมนำหลักธรรมทางศาสนา หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และวิถีวัฒนธรรมอันดีงามเป็นพื้นฐานในการดำเนินชีวิต ชุมชนคุณธรรมบ้านป่าบุกได้รับรางวัลมากมาย อาทิ ชุมชนคุณธรรมฯ ต้นแบบ หมู่บ้านรักษาศีล 5 ชุมชนปลอดขยะ (Zero waste) เป็นต้น

ชุมชนคุณธรรมบ้านป่าบุก เป็นชุมชนท่องเที่ยว บวร On Tour ที่มีการจัดการท่องเที่ยวของชุมชนในทุกด้านสู่ความพร้อมในการเป็นเจ้าบ้านที่ดี มีผลิตภัณฑ์ชุมชนที่มีชื่อเสียง เช่น กระเป๋านกฮูกจาก เศษผ้า กระเป๋าผ้าใส่แก้วน้ำ ผลิตภัณฑ์ผ้าทอพื้นบ้าน เป็นต้น ที่พักโฮมสเตย์ ที่มีบรรยากาศที่เน้นความสะอาด ใช้วัสดุพื้นถิ่นในการตกแต่ง ตลอดถึงผู้ให้บริการที่พักมีไมตรี ให้บริการนักท่องเที่ยวด้วยความอบอุ่นดุจญาติมิตร การแสดงศิลปวัฒนธรรมแบบชาวไทยองในการให้การต้อนรับนักท่องเที่ยว และผู้มาเยี่ยมเยือน อาหารพื้นถิ่นที่มีความเป็นเอกลักษณ์ รสชาติดี อาทิ น้ำพริกนอนออง ปู้เขียวหางดอก กิมจิยอดผักกาด เป็นต้น 

แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์

วัดป่าบุก : พิพิธภัณฑ์วัดป่าบุก
ชุมชนคุณธรรมวัดป่าบุกได้ก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ชุมชนขึ้น เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน และเป็นที่เก็บรวบรวมภูมิปัญญาต่าง ๆ ของชุมชน ไม่ว่าจะเป็นองค์ความรู้ของชุมชน ประเพณี ความเชื่อ พิธีกรรม  วิถีชีวิต ท้องถิ่นและได้มีการพัฒนาทำเป็นฐานข้อมูลขึ้น โดยพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ตั้งอยู่ ณ วัดป่าบุก ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน

เสื้อบ้าน เสาใจบ้าน
เป็นสถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของคนในชุมชนคุณธรรม บ้านป่าบุก อีกทั้งยังเป็นลานกิจกรรม เพื่อจัดงานต่าง ๆ ของชุมชน

ตลาดม่วนใจ๋
เป็นตลาดสินค้าเกษตร และสินค้าพื้นถิ่นของชุมชน

แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ในลักษณะของสะพานทอดยาวตามแนวท้องทุ่งรวงทอง ซึ่งตอนเย็นชมพระอาทิตย์ตกงดงามมาก จึงถือว่าเป็น Landmark ที่มีชื่อเสียงอีกแห่งหนึ่งของชุมชนที่นักท่องเที่ยวไม่ควรพลาด

กิจกรรมการท่องเที่ยว

การแสดงทางศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน เช่น ฟ้อนยอง รำกลองหลวง เป็นต้น
ลานกิจกรรมของ ชุมชนคุณธรรม วัดป่าบุก การแสดงทางศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านของชุมชนชาวยอง เช่น ฟ้อนยอง รำกลองหลวง เป็นต้น ซึ่งเป็นการแสดงที่สะท้อนวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวยองได้เป็นอย่างดี

กิจกรรมการสาธิตและฝึกปฏิบัติการประกอบอาหารพื้นบ้าน
ลานกิจกรรมของชุมชนวัดป่าบุก เป็นกิจกรรมการสาธิต และร่วมประกอบอาหารพื้นบ้านแบบชาวยอง บ้านป่าบุก เช่น ปู้เขียวหางดอก น้ำพริกนอนออง ฯลฯ

กิจกรรมการสาธิตและฝึกปฏิบัติการ ลงแขกเกี่ยวข้า
ทุ่งเศรษฐี การสร้างความร่วมมือให้คนในชุมชนมีความรัก ความสามัคคีในการร่วมกิจกรรม ทั้งในการประกอบอาชีพ และการดำเนินชีวิตประจำวัน รวมถึงยังเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับนักท่องเที่ยวและผู้มาศึกษาดูงานอีกด้วย เช่น การลงแขกเกี่ยวข้าว การลงแขกเก็บลูกลำไย เป็นต้น

กิจกรรม “ชุมชนปลอดขยะ หน้าบ้านน่ามอง”

ชุมชนคุณธรรมวัดป่าบุก การสร้างความเข้มแข็งของชุมชน ในการร่วมคิด ร่วมแก้ปัญหา ร่วมสร้าง โดยอาศัยความร่วมมือคนในชุมชน ให้เกิดความตระหนักร่วมกัน ในการรณรงค์ การรักษาความสะอาด สถานที่ท่องเที่ยว และการพัฒนาสถานที่ อาคาร บ้านเรือน ถนนสาธารณะตลอดจนหน้าบ้านให้มีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย รวมถึงการปรับปรุงภูมิทัศน์ให้มีความสะอาด สวยงาม น่าอยู่อาศัย จึงมีกิจกรรม “ชุมชนปลอดขยะ หน้าบ้านน่ามอง” ทำให้ปัญหาขยะในชุมชนได้รับการแก้ไข โดยเริ่มจากการคัดแยก เปลี่ยนขยะเป็นเงิน เป็นปุ๋ย ทำเส้นทางขยะ 

กิจกรรม “ชุมชนปลอดขยะ หน้าบ้านน่ามอง” กิจกรรม 4 ฐาน การเรียนรู้

ชุมชนคุณธรรมวัดป่าบุก ชุมชนต้นแบบ สามารถเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ถ่ายทอดให้กับชุมชนอื่น ๆ เข้ามาศึกษาดูงานได้ ประกอบด้วย
1.แหล่งเรียนรู้การจัดการขยะในบ้าน และขอบคันหินเบาจากโฟม (บ้านอาจารย์นพรัตน์ อุพงค์)
2.แหล่งเรียนรู้พื้นที่ว่างสร้างอาหาร (บ้านนางสายสุภาพ มณีกรรณ์)
3.แหล่งเรียนรู้การจัดการเศษผ้า สร้างอาชีพ สร้างรายได้ (บ้านนางจรรยา กันทาทรัพย์)
4.แหล่งเรียนรู้ก้านตาลแปลงร่าง (บ้านนายอินทร ยะรินทร์)

ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม