ชุมชนคุณธรรมวัดบ้านค่าย จังหวัดระยอง

วัดบ้านค่าย สร้างขึ้นในสมัยยุค รศ. มีอายุ 700 กว่าปี เดิมมีชื่อว่า “วัดชัยชมพูพล” ที่มีความหมายว่า ชัยชนะศึกในแผ่นดิน เนื่องจากวัดบ้านค่ายเคยเป็น ป้อมปราการพ่ายพล ช้าง ม้าศึกขององค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ซึ่งได้กอบกู้เอกราช และตั้งค่ายพลนี้ขึ้นก่อนจะเข้าตีเมืองระยอง จนมีชัยชนะ

ชุมชนคุณธรรมวัดบ้านค่าย มีโฮมสเตย์ไว้บริการนักท่องเที่ยวและผู้มาศึกษาดูงานในชุมชน มีอาหารพื้นบ้านและของฝากจากชุมชน ได้แก่ ขนมปั้นสิบ ส้มตำมะพร้าวอ่อนเผา ผลิตภัณฑ์จากศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงของวัดบ้านค่าย (พริกไทย ดีปลี และผักสวนครัว) เป็นต้น มีการทำไม้กวาดของโรงเรียนผู้สูงอายุ และมีสถานีวิทยุชุมชนของคณะสงฆ์บ้านค่ายตั้งอยู่ในวัดด้วย

แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
มณฑป วัดบ้านค่าย
มณฑปวัดบ้านค่ายสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2454 และได้รับการประกาศเป็นโบราณสถานจากกรมศิลปากร
ศูนย์การเรียนรู้
ศูนย์การเรียนตามรอยของเศรษฐกิจพอเพียง ตั้งอยู่ในบริเวณวัดบ้านค่าย (มีการปลูกพริกไทย ดีปลี และผักสวนครัว)
พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน
เป็นพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านของเอกชนสามารถเข้าเยี่ยมชมได้

แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ

การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
เป็นสถานที่ท่องเที่ยวภายในชุมชน ชมวิถีชีวิตการทำนา การเก็บหมากที่ปลูกบนคันนา
สระน้ำให้อาหารปลา
เป็นสระที่อยู่ภายในวัดบ้านค่าย มีปลาชุกชุมนักท่องเที่ยวสามารถให้อาหารและถ่ายภาพได้

แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร

สวนหมาก
เป็นการทำเกษตรแบบสวนผสมมีทั้งหมากและมังคุด
แปลงผักสวนครัว
เป็นการปลูกผักสวนครัวโดยใช้เกษตรอินทรีย์ ตั้งอยู่ในบริเวณวัดบ้านค่าย

กิจกรรมการท่องเที่ยว

การปลูกข้าว
เป็นการทำนาโดยใช้น้ำของกรมชลประทาน 
การชมความงดงามทางธรรมชาติ
ชมการปลูกผลไม้แบบสวนผสม และการเก็บหมาก
ร่วมประกอบอาหารพื้นบ้าน (คาว/หวาน)

ชมสาธิตการทำอาหารพื้นบ้านและฝึกทำขนมไทย

ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม

ชุมชนคุณธรรมวัดราชบัลลังก์ประดิษฐาราม จังหวัดระยอง

ชุมชนคุณธรรมวัดราชบัลลังก์ประดิษฐาราม ตั้งอยู่ในหมู่บ้านทะเลน้อย ในสมัยก่อนหมู่บ้านทะเลน้อย มีชื่อว่า บ้านเนินสระ เพราะมีสภาพพื้นที่เป็นเนิน ติดทะเลและสระน้ำ ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อหมู่บ้าน เนื่องจากในอดีตหน้าแล้งบางปีน้ำทะเลหนุนเอ่อขึ้นมาท่วมพื้นที่ในบริเวณนี้ ทำให้มีลักษณะคล้ายทะเลเล็ก ๆ จึงเปลี่ยนชื่อหมู่บ้านเป็น “บ้านทะเลน้อย”

คำขวัญบ้านทะเลน้อย “กล้วยน้ำว้าขึ้นชื่อ เลื่องลือผักกระชับ ถิ่นพักทัพเจ้าตาก ของฝากกะปิน้ำปลา ร่องธาราลำน้ำประแสร์”

แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์

ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ไหว้ “ศาลสมเด็จพระเจ้า ตากสินมหาราช” สถานที่นี้เคยเป็นที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าตากสินฯ ช่วงที่รวบรวมกำลังพล ก่อนที่จะเข้ายึดเมืองจันทบุรี
เจดีย์ ๑๐๐ ปี
วัดราชบัลลังก์ประดิษฐาราม เป็นวัดเก่าแก่ สร้างขึ้นในสมัยใดไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด คาดว่าสร้างราวปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา หรือก่อนนั้น หากนำมาเทียบกับประวัติศาสตร์ชาติไทยก่อนกรุงศรีอยุธยาถูกพม่าล้อมกรุงและเสียกรุงเมื่อปี พ.ศ. 2310 จึงคำนวณได้ว่า วัดนี้สร้างมาเป็นเวลาประมาณ ๒๐๐ ปีเศษ
อุโบสถ ๓๐๐ ปี
เป็นสิ่งก่อสร้างที่ยังคงเหลือคือ พระอุโบสถหลังเก่า ที่สร้างขึ้นในสมัยกรุงธนบุรี โครงสร้างก่ออิฐถือปูน ซุ้มประตูหน้าต่างแบบปูนปั้นประดับด้วยกระเบื้องถ้วยลายคราม กล่าวว่าเป็นผลงานสถาปัตยกรรมวัดไทยกึ่งจีนที่วิจิตรงดงามมากแห่งหนึ่งในยุคนั้น

พระพุทธรูปองค์หวาย

นมัสการ “พระพุทธรูปองค์หวาย” เป็นพระพุทธรูปหนึ่งเดียวในประเทศไทย ที่ทำจากหวาย (ต้นหวาย) นามว่า “หลวงพ่อโครงหวาย” ปางมารวิชัย
ทำด้วยโครงหวายฉาบปูน
ตู้ลายรดน้ำ
“ตู้ลายรดน้ำ” เป็นของโบราณหายาก ที่มีการเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี เพื่อให้คนรุ่นหลังได้มาชื่นชม

แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ

จุด Check In บ้านทะเลน้อย
เป็นสถานที่สำหรับให้นักท่องเที่ยวไปถ่ายภาพ ตั้งอยู่ห่างจากชุมชน ประมาณ ๒ กิโลเมตร ติดกับริมแม่น้ำประแสร์
การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
ชุมชนบ้านทะเลน้อยจะมีบริการให้นักท่องเที่ยวได้ล่องเรือเพื่อชมวิว  ๒ ชายฝั่งแม่น้ำประแสร์ ในยามเย็น และชมเหยี่ยวแดง
ล่องแพแม่น้ำ ประแสร์
ชุมชนบ้านทะเลน้อยมีบริการให้นักท่องเที่ยวล่องแพ เพื่อชมธรรมชาติทั้งสองฝั่งแม่น้ำประแสร์ เมื่อยามค่ำคืน โดยมีการชมหิ่งห้อยและตกหมึก

แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร

ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนบ้านทะเลน้อย
เป็นสถานที่เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง เช่น ด้านการเกษตร (เพาะผักกระชับ) การปลูกกล้วยน้ำหว้า เป็นต้น
ศูนย์การเรียนรู้เพาะผักกระชับ
ชุมชนบ้านทะเลน้อย มีการเพาะปลูกผักกระชับ ซึ่งถือเป็นพืชเศรษฐกิจของชุมชน โดยนายวิสูตร ช่างเหล็ก ประธานกลุ่มเพาะปลูกผักกระชับ จะมีรายได้ต่อครัวเรือนวันละ ๗๐๐-๘๐๐ บาท และจำหน่ายให้กับนักท่องเที่ยวที่เข้าชม การเพาะผักกระชับใช้เวลาในการแช่เมล็ด 3 เดือน แต่ถ้าเมล็ดมีการงอกแล้วจะใช้เวลาปลูกประมาณ 7 – 8 วันก็สามารถนำมารับประทานได้
การเพาะปลูกกล้วยน้ำว้า
บ้านทะเลน้อย เป็นชุมชนติดแม่น้ำประแสร์ และทะเลน้อย เป็นจุดบรรจบของน้ำทะเล น้ำจืด และน้ำกร่อย กล้วยน้ำว้า บ้านทะเลน้อย ได้ฉายา “กล้วย 3 น้ำ” ซึ่งมีรสชาติเฉพาะ มีความหวาน เป็นที่ต้องการของตลาด “กล้วยน้ำว้าที่บ้านทะเลน้อยอร่อยที่สุดในโลก”

กิจกรรมการท่องเที่ยว

ฟังการบรรยาย
ณ อาคารศูนย์การเรียนรู้บ้านทะเลน้อย วิทยากรประจำชุมชนบรรยายภาพรวมของชุมชน ความเป็นมาของวัดราชบัลลังก์ประดิษฐาราม อุโบสถเก่า ๓๐๐ ปี และพระพุทธรูปโครงหวาย
สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์
ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช, อุโบสถ ๓๐๐ ปี, พระพุทธรูปโครงหวายไหว้ศาลสมเด็พระเจ้าตากสินมหาราช ชมอุโบสถเก่า ๓๐๐ ปี และไหว้พระพุทธรูปโครงหวาย
เรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นบ้านทะเลน้อย
ภายในชุมชนบ้านทะเลน้อย การทำปลาเค็ม เพาะปลูกผักกระชับ การสาธิตการทำหมวกใบจาก
ล่องเรือ หรือแพ
ณ ท่ากระบัก ริมแม่น้ำประแสร์ ชมธรรมชาติป่าชายเลน ปลูกป่าชายเลน และชมเหยี่ยวแดง
ซื้อของฝาก
ณ อาคารศูนย์การเรียนรู้บ้านทะเลน้อย จำหน่ายของฝากจากชุมชน เช่น ปลาเค็มแดดเดียว กะปิ-น้ำปลา กล้วยตาก หมวกใบจาก เป็นต้น

ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม