บ้านก๋ง ในอดีตเรียกว่าชาวเมืองยมชาวเมืองยมนี้ เป็นชาวเชื้อสายไทลื้อ ชาวยอง ชาวไทยวน อพยพมาจากทางเหนือ และกระจัดกระจายไปตามหมู่บ้านต่าง ๆ มีเจ้าหลวงปกครองเมืองตลอดมา ในสมัยพญามังคาวนั้น มีวัวดุร้ายตัวหนึ่งเที่ยวไล่ขวิดผู้คน จนได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต วัวนั้นจะดูดกินเลือดของผู้ตาย จนเป็นที่น่าหวาดกลัวของชาวบ้าน ทำให้เจ้าหลวงพญามังคาว คิดหาวิธีป้องกันไม่ให้วัวโพงเข้ามาทำร้าย ชาวบ้าน โดยให้ขุดคือเมืองล้อมรอบหมู่บ้านและคิดทำก๋งธนู ทำด้วยเหล็กอย่างดี จากเมืองอวนลูกดอกอาบยาพิษร้ายแรง เจ้าหลวงใช้ก๋งธนูยิงวัวโพง ตัวนั้นจนได้รับบาดเจ็บสาหัสหนี ในที่สุดก็พบวัวโพงนอนตายในป่าใกล้กับหมู่บ้านที่มีผู้คนอาศัยอยู่ เจ้าหลวงพญามังคาว จึงเอาก๋งธนูไปฝังไว้ ในบริเวณบ้านของท่าน หมู่บ้านแห่งนี้จึงเปลี่ยนชื่อเป็นบ้านก๋ง สืบมาจนถึงปัจจุบัน
ชุมชนคุณธรรมฯ บ้านก๋งเป็นชุมชนที่มีความรัก ความสามัคคี ชุมชนมีความเอื้ออาทร มีการรักษาศิลปวัฒนธรรม มีพิพิธภัณฑ์ในหมู่บ้าน มีวัดศรีมงคลที่สร้างด้วยไม้สักเป็นแหล่งท่องเที่ยว มีจิตรกรรมฝาผนัง
ที่สวยงาม มีผู้นำชุมชนเข้มแข็ง ชุมชนให้ความเคารพนับถือผู้นำ ปราชญ์ชุมชน และมีการสืบทอดประเพณีวัฒนธรรมดั้งเดิม เช่น รดน้ำดำหัว ผู้สูงอายุ ,ประเพณีวันสงกรานต์, ทานสลากภัตร ตานธรรมหลวง เข้ากรรม รุกขมูล หมอพื้นบ้านและอื่น ๆ
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
วัดศรีมงคล ( ก๋ง )
วัดศรีมงคล (ก๋ง) ตั้งอยู่ที่ตำบลยม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน เป็นวัดเก่าแก่ที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2395 ด้านหลังวัด มีลานชมวิว ซึ่งมีทัศนียภาพที่งดงาม มองเห็นทุ่งนาเขียวขจี และทิวเขาของดอยภูคา เรียงรายสลับซับซ้อน บริเวณนาข้าวมีที่พัก และร้านกาแฟฮักนาน่าน มีสะพานไม้ไผ่เชื่อมจากตัววัดสามารถลงไป เดินเล่นถ่ายภาพได้
พิพิธภัณฑ์มงคลธรรมรังสี วัดศรีมงคล(ก๋ง )
พิพิธภัณฑ์มงคลธรรมรังสี วัดศรีมงคล อ.ท่าวังผา จ.น่าน สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2557 พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ ได้สร้างขึ้นจากแรงบันดาลใจของท่านพระครูรังสีธรรมานันท์ เจ้าอาวาสวัดศรีมงคล(ก๋ง) แต่เดิมเป็นกุฏิเก่าของหลวงปู่ครูบาบ้านก๋ง พิพิธภัณฑ์มงคลธรรมรังสี สร้างด้วยไม้สักทั้งหลังเป็นแบบเรือนไม้ศิลปะล้านนา 2 ชั้น เป็นที่เก็บรวมรวมวัตถุโบราณต่าง ๆ และของเก่าแก่หายาก
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
อ่างเก็บน้ำชุมชนบ้านก๋ง
อ่างเก็บน้ำชุมชนบ้านก๋งเป็นอ่างเก็บน้ำที่เกิดขึ้นในพื้นที่ชุมชนบ้านก๋งในการเก็บน้ำเพื่อทำการเกษตรของชุมชน หมู่บ้าน
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงวัดศรีมงคล (ก๋ง )
ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงวัดศรีมงคล ( ก๋ง ) เป็นศูนย์การเรียนรู้ที่ทางวัดได้ดำเนินการเพื่อเป็นแหล่งค้นคว้าวิจัยพืช เป็นต้นแบบของการปลูกพืชเชิงเดี่ยวผักปลอดสารพิษในชุมชนบ้านก๋ง
กิจกรรมการท่องเที่ยว
กิจกรรมปั่นจักรยานท่องเที่ยวชุมชนบ้านก๋ง วัดศรีมงคล
ชุมชนบ้านก๋งวัดศรีมงคล เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนบ้านก๋งที่ให้นักท่องเที่ยวได้ชมความงามของธรรมชาติ สถาปัตยกรรมต่าง ๆ ทางพระพุทธศาสนาในชุมชน กลุ่มอาชีพต่าง ๆ สวนเกษตร
แหล่งน้ำธรรมชาติในพื้นที่ชุมชนบ้านก๋ง
กิจกรรมแอนข้าวแคบ
ชุมชนบ้านก๋งวัดศรีมงคลกิจกรรมแอนข้าวแคบเป็นกิจกรรมที่ทางชุมชนจัดทำขึ้นเพื่อให้นักท่องเที่ยว
ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการสาธิตการแอนข้าวแคบเพื่อประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวของชุมชน
กลุ่มคนเฒ่าเฝ้าวัด
ชุมชนบ้านก๋งวัดศรีมงคล กลุ่มคนเฒ่าเฝ้าวัดเป็นกลุ่มที่จัดตั้งขึ้นเพื่อให้ผู้สูงอายุในชุมชน ได้จัดแสดงการสาธิตภูมิปัญญาท้องถิ่น ได้แก่ การทำตุง ทำโคม สาธิตการทำขนม อาหารพื้นบ้านจัดแสดงให้แก่นักท่องเที่ยวที่เข้ามาท่องเที่ยวในชุมชนบ้านก๋งได้ชื่นชม
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม
