ชาวบ้านห้วยเล็บมือ เดิมอพยพมาจากหมู่บ้านพงวิน แขวงคำม้วน ตอนใต้ประเทศลาว เป็นชาติพันธุ์ไทยเทิง หรือข่า ล่องแพมาตามลำน้ำหินปูน พักอยู่ที่ปากแม่น้ำหินปูนระยะหนึ่ง แล้วล่องแพทวนน้ำโขงขึ้นมาจนถึงบ้านห้วยเซือม เห็นว่าไม่เหมาะจึงย้ายลงมาอยู่ที่ท่าศาลา และย้ายขึ้นมาอยู่ที่หมู่บ้านภูทอก ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นหมู่บ้านห้วยเล็บมือ อาชีพเกษตรกร เป็นส่วนใหญ่ หมู่บ้านห้วยเล็บมือ เป็นหมู่บ้านคาทอลิกมาตั้งแต่เริ่มแรก จนถึงปัจจุบัน
“น้ำโขงไหลผ่าน นมัสการพระเยซู ฟื้นฟูวัฒนธรรม ภูโขงงาม ธรรมชาติสองฝั่งโขง” หมู่บ้าน “ห้วยเล็บมือ” เล่าว่ามีชาวบ้านไปหาปลาที่ลำห้วย ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้านและพบวัตถุ ที่มีลักษณะคล้ายเล็บมือผู้หญิง จึงตั้งชื่อลำห้วยนั้นว่าห้วยเล็บมือ และกลายมาเป็นชื่อหมู่บ้าน ทางหมู่บ้านจึงสร้างสัญลักษณ์เป็นรูปมือไว้ริมน้ำโขงบริเวณลานด้านหน้าโบสถ์
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
โบสถ์แม่พระถวายพระกุมารในพระวิหาร
หมู่บ้านห้วยเล็บมือเป็นหมู่บ้านคาทอลิกมาตั้งแต่เริ่มแรก ตั้งแต่คุณพ่อเดอลาเล็กซ์ได้ไถ่พวกเขาให้เป็นอิสระ และปลูกฝังความเชื่อให้แก่ผู้สนใจนับถือศาสนา และในจำนวนนี้กลุ่มหนึ่งได้อพยพย้ายถิ่นฐานหากินจนมาหยุดอยู่ ณ สถานที่แห่งนี้ ซึ่งความเชื่อถือในอดีตได้ถ่ายทอดกันมาจนถึงปัจจุบันคุณภาพชีวิตของชาวบ้าน และความเจริญทางศาสนา ได้เข้ามาโดยทางพระสงฆ์ผู้แพร่ธรรม
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
หน่วยพิทักษ์ป่าถ้ำฝุ่นน้ำตกถ้ำฝุ่น
น้ำตกถ้ำฝุ่น อยู่ในบริเวณท้องที่บ้านภูสวาท ตำบลหนองเดิ่น อำเภอบุ่งคล้า ห่างจากจังหวัด 33 กม. ธรรมชาติโดยทั่วไปเป็นป่าโปร่งที่มีทิวทัศน์สวยงามหลายแห่งอยู่ทางตอนเหนือของภู และบริเวณใกล้เคียงกันนั้นมีถ้ำฝุ่น ซึ่งเป็นถ้ำธรรมชาติร่มเย็นอีกแห่งหนึ่ง
ลักษณะเด่น
-มีเพิงผาหินเป็นแนวยาว
-ทางเดินไปน้ำตกผ่านลานหินทรายกว้างขวาง
-น้ำตกไหลมาจากหน้าผาหินทรายที่มีลักษณะร่องแคบ
-มองเห็นสายน้ำตกเป็นทางยาว
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
ไร่มารีย์พิมาน
ไร่มารีย์พิมาน เจ้าของคือ คุณโชคดี คุณโดน ผู้นำแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้กับพืชพรรณท้องถิ่นของชุมชน เกิดเป็นสวนผัก ผลไม้ และสมุนไพรปลอดสาร ที่นำมาแปรรูปเป็นสินค้าสร้างชื่อให้บ้านห้วยเล็บมือ โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์จากสับปะรด อย่างสบู่ น้ำยาล้างจาน
น้ำยาซักผ้า ซึ่งล้วนเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม คุณภาพดี และราคาย่อมเยามาก
กิจกรรมการท่องเที่ยว
บายศรีสู่ขวัญ
คักแท๊ะแสนพันโฮมสเตย์ นักท่องเที่ยวที่มาเยือนหรือมาพัก ที่คักแท๊ะแสนพันโฮมสเตย์ ก็จะมีพิธีบายศรีสู่ขวัญเพื่อสร้างขวัญกำลังใจ และเป็นการอวยพรให้นักท่องเที่ยว ซึ่งมีจุดเด่นคือ
จะมีการอวยพรหรือมีบทสวดขอพรแบบศาสนาคริสต์ด้วย
ปั่นจักรยาน
ถนน(ทางจักรยาน) ริมแม่น้ำโขงนักท่องเที่ยวสามารถปั่นจักรยานเที่ยวชม และถ่ายภาพบรรยากาศริมแม่น้ำโขง ได้ตามทางจักรยานเรียบแม่น้ำโขงในชุมชน
ถ่ายภาพจุดชมวิวภูทอกน้อย
ภูทอกน้อย จุดชมวิวภูทอกน้อย ตั้งอยู่บริเวณเขตรอยต่อ บ้านภูสวาท และบ้านห้วยเล็บมือ ซึ่งเป็นป่าชุมชนและเป็นภูเขาขนาดเล็กที่ตั้งอยู่บริเวณริมแม่น้ำโขง และมีสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ที่ชาวบ้านนับถือและเคารพศรัทธา ภูทอกน้อย ตามคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านเล่าว่า ทอก คือ การที่อยู่โดดเดี่ยว และมีสิ่งเดียว เหมือนดั่ง เช่น ภูทอก วัดเจติยาวิหาร ในอำเภอศรีวิไล ดังนั้น คนเฒ่าคนแก่ในหมู่บ้านจึงเรียกว่า ภูทอกน้อย
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม