ชุมชนโบราณบ้านนายม ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของตัวเมืองเพชรบูรณ์ อยู่ห่างจากตัวเมืองเพชรบูรณ์ ประมาณ 20 กิโลเมตร ลักษณะภูมิประเทศโดยรอบประกอบด้วยป่าและภูเขาสูงทอดยาวในแนวเหนือ-ใต้ มีคลองวังชมภูไหลผ่านมาบรรจบกับแม่น้ำป่าสัก ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมโบราณที่สำคัญ ปรากฏหลักฐานประวัติศาสตร์ ตั้งแต่ช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 23 บ้านนายม มีความสำคัญทางการค้าขายในท้องถิ่นเมืองเพชรบูรณ์ มีโบราณสถานที่สำคัญ งานศิลปกรรมอยุธยาตอนปลายหลายแห่ง โบสถ์ วิหาร
ชุมชนโบราณบ้านนายม เป็นชุมชนที่มีประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของชุมชน เป็นชุมชนเก่าแก่และมีขนาดใหญ่ มีโบราณสถานที่สำคัญ งานศิลปกรรมอยุธยาตอนปลายหลายแห่ง โบสถ์ วิหาร พระพุทธรูป พระเจดีย์ เช่น โบสถ์ขวางตะวัน วัดโบสถ์โพธิ์ทอง กลุ่มพระเจดีย์ย่อมุมขนาดเล็กศิลปะอยุธยาตอนปลาย7 องค์ วัดเกาะแก้ว เป็นต้น ตลอดจนการพบโบราณวัตถุที่เป็นภาชนะดินเผาและโลหะ
แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
วัดเสาธงทอง
พระพุทธรูปหลวงพ่อเพชรนายม
-องค์หลวงปู่ทบ เทพเจ้าลุ่มน้ำป่าสัก
วัดเกาะแก้ว
-พระประธานในโบสถ์เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย
-กลุ่มพระเจดีย์ย่อมุมขนาดเล็กศิลปะอยุธยาตอนปลาย 7 องค์
-เสมาหินชนวน ศิลปะอยุธยาตอนกลาง
วัดพระนอน
เป็นที่ประดิษฐาน พระพุทธรูปหลวงพ่อนอน เป็นพระพุทธรูปปางไสยยาสน์ปูนปั้นยาวประมาณ 9 เมตร คาดว่าจะเป็นพระพุทธรูปศิลปะอยุธยาตอนกลาง
-พระพุทธรูปหลวงพ่อนั่ง พระประธานในโบสถ์ ปางมารวิชัยลงรักปิดทอง ขนาดหน้าตักกว้าง 1.5 เมตร
วัดโบสถ์โพธิ์ทอง
มีโบสถ์ขวางตะวัน อาคารก่อด้วยอิฐภายในประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นศิลปะอยุธยาตอนปลาย จำนวน 8 องค์ด้านหลังโบสถ์มีปูนปั้นราหูอมจันทร์ศิลปะที่เป็น Unseen และพบร่องรอยของพระเจดีย์ก่ออิฐจำนวน 2 องค์
วัดถ้ำน้ำบัง
วัดถ้ำน้ำบัง ตั้งอยู่บริเวณเนินเขา ภายในมีถ้ำขนาดเล็กต่าง ๆ เช่น ถ้ำระฆัง ถ้ำปลา ถ้ำชี ถ้ำพระ ฯลฯ แต่ละถ้ำมีความสวยงามแตกต่างกัน
วัดสะอาด
ตั้งอยู่ริมคลองวังชมภู เป็นวัดร้าง พบซากฐานพระเจดีย์ก่อด้วยอิฐในผังสี่เหลี่ยม ขนาดประมาณ 3 X 3 เมตร และพบบ่อน้ำโบราณมีลักษณะเด่นในการก่อสร้างอายุมากกว่า 100 ปี
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
ถ้ำน้ำบัง
ถ้ำธรรมชาติ ตั้งอยู่ที่หมู่ 8 บ้านถ้ำน้ำบัง ภายในถ้ำมีเล็กประกอบด้วย ถ้ำพระ ถ้ำค้างคาว ถ้ำปลา ถ้ำระฆัง
ต้นไทรรุกขมรดก
ต้นไทรเก่าแก่ มีลวดลายของรากไม้ที่สวยงาม
หนองจำปัง
หนองน้ำขนาดใหญ่ เป็นแหล่งสัตว์น้ำ ปลา กุ้ง ของตำบล และมีวิวทิวทัศน์ธรรมชาติที่สวยงาม
คลองวังชมภู
คลองวังชมภูเป็นคลองเก่าแก่ของชุมชนนายมไหลผ่านชุมชน มาบรรจบกับแม่น้ำป่าสัก เป็นเส้นทางคมนาคมโบราณที่สำคัญ สำหรับการขนถ่ายสินค้าจากถนนไปสู่ภายนอก
แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
สวนสินเจิมศิริ
สวนอินทผาลัม ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 สวนเกษตรผสมผสาน อินทผาลัม ปาล์ม ยางพารา
โรงเรียนถ้ำน้ำบัง
ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง
– เลี้ยงไก่ไข่
– เลี้ยงกบคอนโด
– เพาะเห็ด , ผักสวนครัว
– เลี้ยงปลาดุก
– แปลงสมุนไพร
กิจกรรมการท่องเที่ยว
ดื่มกาแฟ และเที่ยวชมโบราณสถาน
ป่าช้าคาเฟ่ ณ วัดเสาธงทอง จุดพักผ่อนสไตล์ รื่นรมย์ชมธรรมชาติ ชมโบราณสถาน ไหว้พระ พร้อมจุดบริการกาแฟสดและอาหารพื้นบ้าน ปั่นจักรยานชมวัด 4 วัด ได้แก่ วัดเสาธงทอง วัดเกาะแก้ว วัดโบสถ์โพธิ์ทอง วัดพระนอน
ท่องเที่ยววิถีเกษตรกรรมธรรมชาติ
วิสาหกิจชุมชนหนองผักบุ้ง
– ศูนย์สาธิตการปลูกพันธุ์ข้าวคุณภาพพันธุ์พิษณุโลก 2 /ถั่วเขียว
– ถ่ายทอดความรู้เรื่องการปลูกพันธุ์ข้าว/ถั่วเขียว
-ศูนย์เทคโนโลยีการเกษตรประจำตำบล
ตลาดนัดเกินร้อย
สี่แยกถนนนายม
-กิจกรรมตักบาตรเช้า
-เดินตลาดนัดเช้า เลือกซื้ออาหารพื้นบ้านตำบลนายม เวลา 04.00-07.00 น.
กิจกรรมสานแกะใส่ดอกไม้ไหว้พระนอน
วัดพระนอน
-สานแกะดอกไม้ไหว้พระนอน
-กิจกรรมชมการแสดงศิลปะพื้นบ้าน เพลงนายม
-รับประทานก๋วยเตี๋ยวเตาฟืนโบราณ
-กิจกรรมจักสานและปรุหยวก
กิจกรรมทำขนมโก๊ย ๆ นายม
วัดเกาะแก้วทำขนมพื้นบ้าน เช่น ขนมข้าวโป่ง ขนมข้าวแดกงา ขนมโก๊ย เป็นต้น
ที่มา กระทรวงวัฒนธรรม